Mijn naam is Randy Casstevens, en ik ben de jongste van vier kinderen van Ralph en Ann Casstevens, de co-piloot van de Jolly Duck. Tien van ons zijn voor deze speciale dag vanuit vijf verschillende locaties in de Verenigde Staten gereisd. We zijn dankbaar voor de warme ontvangst die wij, Maarten en zoveel anderen hebben gekregen bij het organiseren van deze bijeenkomst.
Het algemene thema zal vandaag zijn ONTHOUD EN VERGEET NIET.
Dus, wie was Ralph Casstevens? Het is duidelijk dat ik hem kende als mijn vader of “papa” (hoe wij hem noemden) toen ik opgroeide. Hij werd geboren in 1923, kort voor de Grote Depressie in de Verenigde Staten, een periode van economische tegenspoed die zijn leven heeft gevormd. Ik kende hem als een man van geloof; een liefhebbende echtgenoot en vader die voor zijn gezin zorgde door middel van zijn moestuin en een klein bedrijf. Ik heb veel zomers met hem samengewerkt in het familiebedrijf en heb veel goede herinneringen aan die tijd.
Om mij voor deze gelegenheid voor te bereiden, wilde ik meer te weten komen over de Ralph Casstevens, die de co-piloot was van de Jolly Duck. Het kwam zelden voor dat mijn vader over de Tweede Wereldoorlog sprak. Hij beantwoordde vragen, maar zijn ervaringen waren geen regelmatig onderwerp van gesprek. Ik wou nu, dat ik meer tijd had besteed om met hem te praten en vragen te stellen. Het werd duidelijk dat hij op zijn eigen manier ervoor wilde zorgen dat degenen die in de Tweede Wereldoorlog dienden, werden herinnerd. Ter voorbereiding op vandaag, heb ik heel veel van de dierbare documenten in zijn plakboek doorgenomen, samen met andere memorabilia.
Ik denk dat sommige woorden van de predikant, die de lofrede uitvoerde op de begrafenis van mijn vader in 1994, een goede beschrijving gaven van wie hij was:
“Ik kende Ralph al meer dan 40 jaar. Ik was altijd onder de indruk van zijn sterke fysieke verschijning: hij was lang, hij was rustig, hij was heel kalm in zijn aanpak en was een toonbeeld van echte kracht na zware dagen in de Tweede Wereldoorlog.”
Voorafgaand aan de crash van de Jolly Duck maakte mijn vader deel uit van een ander vliegtuignoodgeval boven Frankrijk op 1 januari 1945 en hij kwam met zijn parachute in veiligheid.
Ik wil u wat inzicht geven in de reis van mijn vader nadat het vliegtuig was neergekomen. In 1984 interviewde een krantenverslaggever hem en hij vertelde enkele details van de nasleep van de crash. Dit zijn slechts enkele van de herinneringen die in dat artikel zijn afgedrukt:
1. Hij herinnerde zich hoe hij de voorruit van het vliegtuig zag verbrijzelen en dat hij het bewustzijn verloor.
2. Hij vormde een koppel met Joe Walker, de piloot, en ze werden eerst geholpen door een Nederlander die hen hielp een sloot over te steken en naar een priester leidde; die hen naar de Nederlandse ondergrondse leidde. Zo kwamen ze verstopt te zitten in het huis van meneer en me vrouw Ish Havenar.
Kort nadat hij vermist was geraakt, op 11 maart 1945, ontving mijn grootmoeder het volgende telegram:
De minister van Oorlog wenst dat ik zijn diepe spijt uitspreek over het feit dat uw zoon, tweede luitenant Ralph C Casstevens sinds tweeëntwintig februari boven Duitsland als vermist is opgegeven. Als er meer details of andere informatie worden ontvangen, wordt u onmiddellijk op de hoogte gebracht.”
Op 8 mei 1945, na meer dan drie maanden ondergedoken te zijn geweest, was de oorlog in Europa voorbij en waren de Duitsers verdwenen. Na een feest met enkele van de lokale stedelingen, waaronder nog een schermutseling met enkele Duitse soldaten, werden mijn vader en Joe Walker herenigd met hun eigen troepen in België, opnieuw dankzij het werk van de Nederlandse ondergrondse.
Ondanks wat mijn vader op 21-jarige leeftijd had meegemaakt, nam hij het allemaal op de koop toe, zoals te zien is in een brief die hij niet lang na 8 mei naar zijn zus – mijn tante – stuurde:
“Ik ben, zoals je waarschijnlijk weet, al een paar dagen uit beeld, maar op dit moment ben ik in orde. Ik hoop dat de mensen zich niet al te veel zorgen over mij maken, want er was niet veel aan de hand. Ik werd boven Holland neergeschoten maar ontsnapte aan de NAZI’s, en werd verborgen door de Nederlandse ondergrondse van 22 februari tot en met 8 mei. Over mijn vele ervaringen vertel ik, zodra ik thuiskom”.
Mijn vader overleed in 1994 aan darmkanker op de jonge leeftijd van 70 jaar. Hij heeft dapper de strijd tegen kanker gestreden, maar uiteindelijk heeft hij ons veel te vroeg verlaten. Dat heeft veel te maken met mijn vader. Maar er zijn nog meer zaken die ik ook wil ONTHOUDEN… EN NIET WIL VERGETEN:
1. Ik wil zijn medebemanningsleden gedenken.
2. Ik wil ook al diegenen in dit land gedenken die zijn omgekomen en hebben geworsteld door toedoen van de nazi’s.
3. Ik wil ook degenen gedenken die een paar dagen na de noodlanding van de Jolly Duck op de crashsite zijn omgekomen.
Hier wordt mijn thema van REMEMBER… AND NOT FORGET uiterst persoonlijk: ik weet door uw aanwezigheid hier, dat u hier bent om te HERINNEREN… EN NIET TE VERGETEN hoe de bemanning van de Jolly Duck zich inspande om de vijand te verslaan, die dit land en zoveel anderen terroriseerden.
Weet dat ik hier ben… en ik denk dat ik kan spreken voor de andere negen van mijn familieleden die bij me zijn… dat we hier zijn om te HERINNEREN… EN NIET TE VERGETEN hoe groot de moed was van de Nederlanders die mijn vader bijstonden… het waren HELDEN!
– Ik denk aan de moed van de Nederlander die mijn vader en Joe Walker hielp de sloot over te steken;
– Ik denk aan de moed van de priester die hen in contact bracht met de Ne derlandse ondergrondse.
– Ik denk aan de moedige acties van de Nederlandse ondergrondse die hen uiteindelijk in het huis van de Havenars plaatsten.
– Ik denk aan de Havenars en het risico dat ze namen om hem te bescher men en hun onbaatzuchtige daad om hun voedsel te delen.
Wat zou er van mijn vader zijn geworden zonder deze HELDEN die jarenlang onder Duitse onderdrukking hadden gestaan? Zonder deze HELDEN zou mijn vader misschien een krijgsgevangene zijn geweest en leed hij hoogstwaarschijnlijk aan een fysieke en emotionele tol die hem de rest van zijn leven kan hebben getekend. Misschien zou er zonder deze HELDEN een donkerder einde zijn geweest….een waarin hij hetzelfde lot onderging als zijn dappere bemanningslid John McCormick. Ik ben hier om te HERINNEREN… EN OM DEZE HELDEN NIET TE VERGETEN.
Tot slot hoop ik dat u weet dat mijn woorden oprecht zijn. Maar het zijn niet alleen mijn woorden… Mijn vader kende de offers die voor hem werden gebracht in dit prachtige land. En als ik nog een fragment uit het krantenartikel lees dat verwijst naar de keer dat twee Duitse soldaten het Havenar-huis binnenkwamen op zoek naar iemand die ze als “de vijand” beschouwden, denk ik dat je zult merken dat zijn woorden alles zeggen:
“Gelukkig was er een geheime ruimte in een van de muren boven en hebben ze ons niet gevonden. Als ze dat wel hadden gedaan, zou het jammer zijn geweest voor onze weldoeners. Ze zouden ze naar buiten hebben gebracht en ze hebben geëxecuteerd omdat ze ons onderdak boden. De Nederlanders waren patriottische mensen – ze zetten hun leven voor ons op het spel.”
Het is moeilijk om een laatste woord te hebben om een oprecht “Dank U” aan u allen hier vandaag adequaat uit te drukken, maar die twee woorden lijken bijna ontoereikend. Dus… Ik eindig hiermee:
LATEN WE ALLEMAAL ONTHOUDEN… EN NIET VERGETEN.
Randy Casstevens
Foto’s Uit het archief van Maarten Havinga Jolly Duck site en Facebook
Uit de speech van Randy Casstevens, gehouden op 22 februari 2025, op de plek precies 80 jaar na de noodlanding. Randy is de jongste zoon van de co-pilot Ralph C. Casstevens. Vertaald met hulp van google translate en hier en daar aangepast.