Het is gebruikelijk om Kerstmis met je familie te vieren. Voor sommige mensen ligt het hoogtepunt van de kerstviering op kerstavond, voor anderen op eerste kerstdag. Nu is lang niet iedereen in Nederland meer lid van een kerkgenootschap , maar met Kerstmis gaan veel meer mensen dan anders naar een kerkdienst.

En er is bijna geen Nederlander die geen kerstliedje kent. Zonder kerstboom en kaarsen is het kerstfeest evenwel niet compleet. Vroeger prijkten er echte kaarsen in de boom. Het was een speciaal moment als “de boom aanging” Er stond wel een emmer water met een dweil achter, voor het geval de boel in de brand vloog. Tegenwoordig durven weinigen dat nog maar aan en worden de meeste Nederlandse kerstbomen met elektrisch lichtjes verlicht.

Het geven van geschenken rond Kerstmis gaat terug op oude tijden, maar in Nederland was lange tijd vooral Sint Nicolaas of Sinterklaas het geschenkenfeest. De Kerstman leek eind twintigste eeuw Sinterklaas te gaan verdrijven. Zo ver is het niet gekomen, maar velen geven elkaar (ook) met Kerstmis geschenken. Deze gewoonte heeft geleid tot kritiek dat het feest al te commercieel zou zijn geworden.

De Kerstman is een afstammeling van Sinterklaas. Het Sinterklaasgebruik is meegenomen door emigranten naar Amerika. Daar werd Sinterklaas Santa Claus. De Kerstman heeft ongeveer dezelfde gebruiken als Sinterklaas, zoals cadeautjes geven, een lange baard en een rood pak, maar hij is ontdaan van alle religieuze symboliek. Het beeld van Santa Claus – de Kerstman zoals wij die nu kennen – is rond de dertiger jaren van de vorige eeuw bedacht door de reclameschrijvers van Coca Cola uit de Verenigde Staten.

Weerspreuken voor kerst

“Vliegen op kerstdag de muggen rond, dan dekt op Pasen het ijs de grond.”

“Kerstmis nog altijd niet koud, wordt de winter nooit heel stout”.

“Zit met Kerstmis de kraai op klavergroen, op Pasen zal hij `t in `t sneeuwveld doen”.

Jan van Rijn