Zaterdag is het monumentendag, een ideale gelegenheid om gebouwen eens van een andere kant te bekijken. Niet alleen er voorbij vliegen, maar daadwerkelijk aandacht besteden aan meesterwerken uit de vorige eeuw of zelfs de eeuw hiervoor, zoals onze kerk. Deze dateert uit 1880 en staat op het programma. Het gebouw staat al maanden in de steigers en er wordt met man en macht gewerkt aan de restauratie. Ik ben in gesprek met Peter van Dijk, projectleider van de firma Wallcare, die de opdracht heeft om de muren van de restauratie op zich te nemen. Vooraf heeft Peter heeft contact gehad met aannemersbedrijf Kneppers. Hij heeft de boel in gang gezet en alles uitgerekend. Het renoveren van de gevels, het verwijderen van metselwerk, uithaken van de voegen en aanvang van herstel werkzaamheden, met alle bijkomende consequenties. Bij de eerste prognose is uitgegaan van 15.000 stenen die vervangen moesten worden, het zijn er nu inmiddels 25.000 geworden en het  eind is nog niet in zicht. Bij de bouw zijn bijvoorbeeld al 5 verschillende kleuren bakstenen gebruikt. De pastorie heeft andere kleuren dan de kerk en zelfs daar zijn in de muren verschillende bouwstenen gebruikt. Van de oorspronkelijke kleur geel (oogt nu roodbruin) is niets meer over, door de atmosferische vervuiling.Met elkaar worden de beslissingen genomen. Als het goed is, is er straks van het kleurverschil niets meer te zien, na het afspuiten en schoonmaken worden de verschillen weggewerkt. Een gevel moet je, net als bij een schilderij, van afstand zien. Dat als je straks Stompwijk in komt rijden je zegt, kijk die kerk staat er netjes bij. Niet wetende wat er allemaal gebeurd is.

Peter heeft het niet veel meegemaakt, zeg maar nooit, dat er zoveel werk verzet moet worden bij een restauratie. Je weet van te voren niet hoeveel werk er in zit. Er is heel veel schade aan de kerk, dit wordt bloot gelegd en gerestaureerd zoveel mogelijk gebruik makend van de voor handen zijnde materialen. Pas nu de steigers er zijn, kom je veel andere dingen tegen zoals verzakkingen en scheuren. In 1880 waren er geen vrachtwagens en nu denderen tractoren dagelijks voorbij en de kerk is voortdurend in beweging, voeg daar roest bij dan is één en één twee. Slopen en herstellen. De bakstenen uit 1880 zijn niet meer te vinden. Als je het echt goed had willen doen dat moet je eigenlijk een jaar van te voren overal verschillende stenen bij verschillende fabrieken uitzetten, maar dat is niet te doen. Het is een constant reageren op nieuwe situaties, daar gaat veel tijd en overleg inzitten. Er zijn diverse monsters mortel uitgezet op de zijmuren waaruit een keuze gemaakt kan worden, welke kleur en welke voeg gaat het worden. Authentiek snijwerk, platvol of juist iets terug, dit gaat zorgen voor de finishing touch. Er worden doorlopend beslissingen genomen. Eerst moeten de ramen er weer inzitten, dan kan het schoon spuiten beginnen  dan kan het metselen.

Het werk loopt op schema, maar door veel nieuwe onthullingen lopen ze toch achter. 1 Oktober gaan ze niet redden, wel proberen ze vóór de Kerst uit de steigers te zijn. Men is afhankelijk van subsidies en nog te nemen beslissingen. Er zijn diverse bouwploegen aan de slag, aan de zijkant wordt hard gewerkt aan een speciale opstaande rand. Er ligt een houten rand waar een schuine rand stenen opgezet moet worden, in vaktermen heet dit een rollaag. Leidse Cor is de specialist, hij zit op zijn platte kont op de steiger en neemt steen voor steen in handen en tikt ze vakkundig op maat. Per steen worden er pakweg 6 klappen uitgedeeld en dan past ie ook precies. Maatwerk dus. Hij is dan ook beeldhouwer geweest, grapt Cor.Peter heeft horen zeggen dat de kerk in 1880 met pakweg 150 man in 15 jaar tijd gebouwd is voor 56.000 gulden. Leuk om te horen. Er is een nieuwe steunbeer geplaatst die diep in de kerk verankerd is. De muren zijn wel 50 tot 60 centimeter dik, dus daar gaan enorm veel stenen in. Aan de achterzijde zijn complete vakken vervangen. Een nieuwe ezelsrug, in de vorm van een driehoek, is als sierrand of afwerkrand op het dak vervangen. De andere moet gerestaureerd worden, vanwege een verzakking. Dit is het juiste moment om ze met elkaar te vergelijken.Er gaat een hoop tijd en energie inzitten. Peter is hartstikke blij dat ploegen hun vakantie hebben uitgesteld om in de bouwvak door te werken om de achterstand beperkt te houden. Met 10 man is er doorgewerkt. Dit getuigt van inzet. De juiste mensen op de juiste plek, die het nodige geduld hebben en passie voor het vak.  Het afstemmen van de bouwploegen op elkaar zodat ze elkaar niet in de weglopen en toch ieder hun gang kunnen gaan. Het afstellen van alle ramen is door de aannemer gebeurd. Er is een houten frame geplaatst bij elk raam en ondersteund met een stempel. Er is geen steen hetzelfde, ook de ramen onderling verschillen. Het is gewoon een hectische, maar enorm leuke klus.  Alex geeft nog even door de dat Dixie afgelopen week van de aardbodem is verdwenen. Wie moest er zo nodig dat die er met de hele w.c. vandoor is?

 Petra Oliehoek– van Es